Regel van 9

Regel van 9 is een methode om snel oppervlakte van een brandwond vast te stellen. Wanneer iemand slachtoffer is geworden van een brand of op andere wijze brandwonden heeft opgelopen, dan is het belangrijk om zo snel mogelijk een inschatting te maken van de ernst van de situatie. Dit heeft te maken met de kans op shock. Met de regel van 9 is het percentage van het lichaam dat verbrand is snel te berekenen.

Oppervlakte brandwond inschatten

Volgens de regel van 9 is de oppervlakte van een bepaald lichaamsdeel altijd 9% of een veelvoud daarvan. Zo staat het hoofd voor 9%, maar ook één arm is 9%. Twee armen beslaan dus een oppervlak van 18% van het lichaam en dat is weer net zoveel als één been of één zijde van de romp. Wanneer beide benen volledig verbrand zijn, kun je dus zeggen dat 36% van het lichaam brandwonden heeft.

Kleinere oppervlakken meten met de hand

In het geval dat de lichaamsdelen van het slachtoffer niet geheel, maar gedeeltelijk verbrand zijn, is de regel van 9 lastiger te gebruiken. Kleinere oppervlakken meet je daarom met de hand. Een platte hand waarvan de vingers gesloten zijn, is ongeveer gelijk aan 1 procent van het lichaamsoppervlak. Het beste kun je de wonden meten met de hand van het verbrande slachtoffer, omdat deze in verhouding is met het lichaam. Maar wanneer bewegen pijnlijk is, kun je natuurlijk ook je eigen hand gebruiken. Vermeld dan wel aan de hulpdiensten hoe groot het slachtoffer ongeveer is, vergeleken met je eigen postuur.

Shock als gevolg van brandwonden

Shock is een potentieel levensbedreigende situatie, die kan optreden als gevolg van ernstige brandwonden. Daarom is het ontzettend belangrijk dat je bij het verlenen van eerste hulp aan het slachtoffer via 1-1-2 doorgeeft welk percentage van het lichaam verbrand is. Zo kunnen de hulpdiensten direct inschatten hoe groot de kans op shock is. Bij een shock wordt de bloeddruk te laag en komt er te weinig zuurstof bij alle belangrijke organen, zoals de nieren, de hersenen en het hart. Hierdoor sterven cellen af en kan het slachtoffer in het ergste geval komen te overlijden.

Gradaties van brandwonden

Brandwonden zijn er in verschillende gradaties. Bij toepassing van de regel van 9 is het ook belangrijk om de ernst van de brandwonden te kunnen herkennen.

• Eerstegraads brandwonden zijn rood en droog en kunnen weliswaar zeer pijnlijk zijn, maar zijn het minst erg.
• Tweedegraads brandwonden zijn te herkennen aan een natte, rode huid, waarbij vaak blaren te zien zijn.
• De ernstigste brandwonden zijn derdegraads. De huid is daarbij zwart of wit van kleur en is door beschadiging van de zenuwen juist niet pijnlijk.